เจ้าของธุรกิจหลายคนเชื่อว่าจะทำงานตลอดไป ไม่มีเกษียณอายุ เจ้าของธุรกิจหลายคนเชื่อว่าจะมีรายได้ไปจากธุรกิจตลอดไป เจ้าของธุรกิจหลายคนเชื่อว่าตัวเองไม่ต้องวางแผนเกษียณ

แท้จริงเจ้าของธุรกิจก็เหมือนคนปกติทั่วไป จะต้องมีแผนเกษียณ แต่แผนเกษียณของเจ้าของธุรกิจจะต้องแตกต่างจากคนเป็นพนักงานมีรายได้ประจำ ลองมาดูก่อนว่าความเสี่ยงถ้าเจ้าของธุรกิจไม่วางแผนเกษียณ พออายุมากขึ้น ถ้ายังไม่มีแผนเกษียณ ความเสี่ยงที่จะต้องเจอมีอะไรบ้าง

ความเสี่ยงที่ 1 สังขารไม่เที่ยงแท้

เจ้าของธุรกิจจะต้องยอมรับความจริงว่า “สังขารเป็นสิ่งไม่เที่ยงแท้” การทำธุรกิจจะต้องให้ทันกับการแข่งขันและการเปลี่ยนแปลงอายุเกษียณแบ่งเป็น 3 ระยะ

ช่วง Active อายุ 60-70 ปี

ยังคงทำงานได้ สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ เริ่มจะไปเที่ยวมากขึ้น ทำงานน้อยลง เริ่มมีปัญหาสุขภาพ

ช่วง Passive อายุ 71-80 ปี

เริ่มทำงานได้น้อยลง มีปัญหาสุขภาพมากขึ้น ความคิดไม่ไวเหมือนสมัยก่อน ต้องการการพักผ่อนมากขึ้น

ช่วง Sleep  อายุมากกว่า 80 ปี

ต้องการพักผ่อนอย่างมาก ทำทุกอย่างช้าลงอย่างเห็นได้ชัด มีปัญหาสุขภาพมาก บางครั้งจะช่วยเหลือตัวเองไม่ได้

จะเห็นได้ว่า ความสามารถในการหารายได้ของเจ้าของธุรกิจจะขึ้นอยู่กับอายุของเจ้าของเช่นเดียวกัน การที่อายุมากขึ้น สังขารไม่เที่ยงแท้ เป็นความเสี่ยงลำดับแรก

ความเสี่ยงที่ 2  ปรับตัวไม่ทันการแข่งขันทางธุรกิจ

ไม่จำเป็นต้องอายุมากเสมอไปที่จะทำให้เจ้าของธุรกิจมีปัญหา ในปัจจุบันธุรกิจมักปรับตัวไม่ทันต่อการเปลี่ยนแปลงภายนอกผลิตภัณฑ์ใหม่ แบรนด์ใหม่ คู่แข่งใหม่ วงจรชีวิตของธุรกิจสั้นลง แม้แต่ brand ดังระดับโลกยังล่มสลายได้ แม้มีอายุมากยาวนานหลายสิบปี เช่น Nokia หรือ GE ก็ล้มได้ แม้จะสร้างมาอย่างยาวนานและมั่นคง นับประสาอะไรกับธุรกิจขนาดเล็กและขนาดกลาง ถ้าปรับตัวไม่ทันกับการแข่งขันทางธุรกิจ จะโดนบังคับให้เกษียณอายุก่อนกำหนด

ความเสี่ยงที่ 3 ผู้สืบทอดไม่สามารถบริหารกิจการต่อได้

ผลการสำรวจธุรกิจครอบครัวของ Price Waterhouse ในปี พ.ศ. 2555 พบว่าธุรกิจครอบครัวมีอัตราการอยู่รอดไปถึงรุ่นที่ 2 คิดเป็น 30% ของรุ่นที่ 1 อัตราการอยู่รอดของธุรกิจครอบครัวรุ่นที่ 3 และ 4 จะคิดเป็น 12% และร้อยละ 3% (ตามลำดับ)

เหตุผลของการเสื่อมถอยและล่มสลายของธุรกิจครอบครัว ตามทฤษฎี Buddenbrooks Syndrome กับวัฏจักรธุรกิจครอบครัว

• ความมุ่งมั่นในการพัฒนาธุรกิจลดลงตามรุ่น รุ่นที่ 1 และ รุ่นที่ 2 จะเต็มไปด้วยความมุ่งมั่น แต่เมื่อถึงรุ่นที่ 3 ความมุ่งมั่นจะลดน้อยลง
• ความเป็นผู้ประกอบการไม่เหมือนรุ่นแรก รุ่นลูก รุ่นหลานของผู้ก่อตั้ง อาจจะไม่ชอบธุรกิจที่ครอบครัวทำอยู่ อาจจะชอบอาชีพอื่นมากกว่า
• ความเปลี่ยนแปลงในปัจจัยแวดล้อมทางธุรกิจ การแข่งขันในทางธุรกิจมีตลอดเวลา ปัจจัยด้านเทคโนโลยีก็อาจจะทำให้การแข่งขันเปลี่ยนแปลงไปได้ รุ่นลูก หลาน จะต้องปรับตัวเพื่อรับการแข่งขัน ถ้าไม่สามารถปรับตัวได้ ธุรกิจครอบครัวก็อาจจะไม่รอด

ข้อมูลบ้างส่วนอ้างอิงจาก ธุรกิจครอบครัว ของ กระทรวงอุตสาหกรรม

ดังนั้นการที่เจ้าของธุรกิจคิดว่า โดยให้ทายาทดูแลกิจการจะทำกิจการมีรายได้เหมือนเดิม เป็นเรื่องที่ไม่แน่เสียแล้ว มันเป็นความเสี่ยงถ้าเจ้าของธุรกิจจะฝากชีวิตหลังเกษียณไว้กับทายาทอย่างเดียว

ความเสี่ยงที่ 4 ไม่มีผู้สืบทอด

เจ้าของธุรกิจอยากจะให้ลูกหลานมาสืบทอดกิจการ แต่เรื่องนี้เป็นสิ่งที่บังคับไม่ได้ในสมัยนี้ ลูกอาจอยากเรียนหมอ หรือชอบศิลปะ  หรือไม่ชอบกิจการที่พ่อแม่ทำอยู่ เจ้าของธุรกิจก็จะไม่มีผู้สืบทอดกิจการ มีความเสี่ยงที่จะไม่มีรายได้จากกิจการในอนาคต

ความเสี่ยงที่ 5 กิจการขายยาก

เจ้าของกิจการชอบคิดว่ากิจการของตัวเองมีมูลค่ากิจการสูง แต่ในความเป็นจริงอาจไม่เป็นเช่นนั้นเสมอไป โดยเฉพาะตอนนี้เจ้าของกิจการไม่มีผู้สืบทอดและต้องการขายกิจการ เพราะหลายครั้งที่ราคาที่เจ้าของต้องการขายกับราคาที่เจ้าของใหม่ต้องการซื้อเป็นคนละราคากัน ราคาที่ต้องการขายมักจะสูงว่าราคาที่ต้องการซื้อ ถ้าไม่มีผู้สืบทอดกิจการ แนวทางที่ควรจะเป็นก็คือการขายกิจการเพื่อจะนำเงินไปเป็นเงินเพื่อการเกษียณ ยิ่งถ้ากิจการนั้นเป็นสินทรัพย์เพื่อการออมอย่างเดียวของเจ้าของกิจการ การขายกิจการไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องใช้เวลา ถ้าวางแผนการขายไม่ดี อาจจะได้ราคาที่ไม่ตรงตามความต้องการ

ดังนั้นเจ้าของธุรกิจควรจะเริ่มวางแผนเกษียณ ลดการพึ่งพาทายาท ลดการพึ่งพารายได้กิจการอย่างเดียว ลดความไม่แน่นอนในการทำธุรกิจภายใต้การเปลี่ยนแปลง กระจายเงินไปลงทุนในสินทรัพย์ต่างๆ เพื่อดูแลตัวเองในยามเกษียณ สร้าง exit plan คือการเตรียมตัวสำหรับการออกจากบริษัท วางมืออย่างเป็นสุข

**สนใจลงทุนในพอร์ต Global Aggressive Hybrid พอร์ตกองทุนที่จัดโดย WealthGuru ซึ่งลงทุนในสินทรัพย์ทั่วโลก ทั้งเชิงรุกและเชิงรับ เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการให้เงินสร้างความมั่งคั่งในอนาคต สามารถดูรายละเอียดและลงชื่อรับบริการได้ที่นี่ https://www.finnomena.com/port/wealthguru/ หรือแบนเนอร์ข้างล่างเลย