เป็นที่น่าผิดหวังกับการประกาศตัวเลข GDP ไตรมาส 2/2016 ที่หลายฝ่ายคาดว่าเศรษฐกิจอิตาลีน่าจะโตที่ 0.2% แต่ผลที่ออกมากลับเป็นตัวเลข 0% !! ซึ่งหากย้อนไปดูข้อมูลของ IMF ก็จะเห็นชัดว่า อิตาลีมีความเปราะบางมาก ถึงขั้นที่ IMF บอกว่า เศรษฐกิจอิตาลีจะไม่ฟื้นตัวจนกว่าจะถึงปี 2025 (อีกประมาณ 9 ปีข้างหน้า)

รูปที่ 1 อัตราการเติบโตของ Real GDP (ที่มา: IMF)

สาเหตุหลัก เกิดจากปัญหาเชิงโครงสร้างในหลายภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นอัตราการว่างงานที่อยู่ในระดับสูงกว่า 11%, ภาคการลงทุนที่มีการเติบโตในระดับต่ำ, หนี้สาธารณะที่สูงถึง 132% ของ GDP, หนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPL) สูงถึง 18% ของสินเชื่อรวม ฯลฯ และสิ่งหนึ่งที่สร้างความกังวลในขณะนี้ คือ การทำ all-time high ของหนี้รัฐบาลอิตาลี ที่ ณ ขณะนี้ ขึ้นไปแตะที่ 2,248 พันล้านยูโรแล้ว หากแยกส่วนมองดูเฉพาะโครงสร้างของหนี้รัฐบาลต่อ GDP ที่อยู่ที่ 135.4% (ตัวเลข Q1 2016) พบว่าสัดส่วนกว่า 114.3% จาก 135.4% เป็นตราสารหนี้ จนทำให้สัดส่วนการถือครองพันธบัตรของชาวอิตาลีสูงกว่าประเทศอื่น ๆ ในยูโร

รูปที่ 2 การถือครองพันธบัตรของชาวอิตาลี (Source: Bloomberg)

หลายคนก็อาจจะสงสัยว่า พันธบัตรรัฐบาลมีสัดส่วนเงินตราต่างประเทศเท่าไหร่

จากรายงานโครงสร้างสัดส่วนพันธบัตรรัฐบาลอิตาลี ในไตรมาส 2 ที่ผ่านมานั้น ทางกระทรวงเศรษฐกิจและการเงินของอิตาลีรายงานว่า มีเพียง 0.12% เท่านั้น ส่วนที่เหลือโดยมากนั้นเป็นการถือครองในสกุลเงินยูโร โดยกลุ่มประเทศสมาชิกและอิตาลีเอง (มีกลุ่มที่ไม่ใช่ยูโรประมาณ 2.68%)

สิ่งที่อิตาลีเผชิญอยู่ เป็นปัญหาที่ยากจะแก้ไข ซึ่งแม้แต่ศาสตราจารย์ทางด้านเศรษฐศาสตร์ Alberto Bagnai ประจำมหาวิทยาลัย Chieti-Pescara ก็ยังออกมาให้ความเห็นว่า “มันไม่มีทางที่จะแก้ไขปัญหาภาคการเงินได้ ถ้าเศรษฐกิจไม่โต” ซึ่งหากประเทศยังไม่สามารถเติบโตได้แบบนี้ มันจะส่งผลให้ไม่สามารถชำระหนี้ในอนาคตได้ ทั้งภาครัฐและภาคเอกชน

นั่นแปลว่า ภาพหลังจากนี้ไป อิตาลีคงจะทำทุกวิถีทาง เพื่อให้เศรษฐกิจของตัวเองโต ซึ่งล่าสุดนั้น รัฐมนตรีพัฒนาเศรษฐกิจอิตาลี Carlo Calenda ก็ได้เตรียมการพูดคุยกับสหภาพยุโรป เพื่อขออนุญาตใช้งบประมาณการคลังเพิ่มเติม จากเป้าหมายที่กำหนดไว้สำหรับปี 2017 ที่ขาดดุล 1.8% โดยใช้คำว่า “fighting to change”

คงต้องมาติดตามกันว่า EU และ ECB จะร่วมมือช่วยเหลืออิตาลีหรือไม่ ทั้งปัญหาภาวะเศรษฐกิจ และปัญหาภาคการเงินที่มีอยู่ในขณะนี้ ซึ่งเป็นปัญหาที่ไม่สามารถแก้ไขได้ในระยะเวลาอันสั้น และหากว่าภาคการเงินของอิตาลีเกิดวิกฤต คราวนี้ความรุนแรงจะมากกว่าสมัยวิกฤตกรีซมาก เนื่องจากว่าเศรษฐกิจอิตาลีมีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 8 ของโลก (ข้อมูลจาก Investopedia July 18, 2016)