หลังจากผมลงทุนมาสักระยะหนึ่ง และแน่นอนว่าผมเองก็ต้องการผลตอบแทนที่ดีในระยะยาว หากเราลงทุนเป็นรายบริษัทหรือที่เรียกกันว่า bottom up นั้นก็อาจจะสามารถสร้างผลตอบแทนได้ดีโดยที่ไม่จำเป็นต้องมองภาพใหญ่ เพราะบริษัทที่กำไรดีขึ้นนั้นเกิดขึ้นได้เสมอไม่ว่าสภาวะตลาดจะเป็นอย่างไร

แต่ถ้ากลับมามองภาพใหญ่ แน่นอนว่าศักยภาพของประเทศไทยก็มีส่วนสำคัญ ถ้าหากการเติบโตของประเทศจำกัด แสดงว่าโดยรวมแล้วภายในประเทศไม่ได้เติบโต ทำให้ประชากรไม่มีรายได้เพิ่มขึ้นและแน่นอนว่าการใช้จ่ายก็จะน้อยลง และยังรวมถึงเรื่องความน่าสนใจในการลงทุนจากต่างประเทศ หากประเทศไทยไม่มีการเติบโต ความน่าสนใจลงทุนก็จะน้อยลง เม็ดเงินที่จะไหลเข้าสู่ภาคธุรกิจและตลาดเงินก็จะน้อยลง

แต่จริงๆแล้วประเทศไทยก็เองยังมีศักยภาพการเติบโตที่ซ่อนไว้อยู่ซึ่งมีหลายๆปัจจัยด้วยกันซึ่งสามารถแบ่งออกมาได้หลายประเภท

ทำเล

อย่างแรกที่อยากจะพูดถึงคือทำเลของประเทศไทย หากเราย้อนกลับมาดูว่า Competitive advantage ของประเทศไทยคืออะไรเหมือนที่เราวิเคราะห์ของแต่ละบริษัท เราก็จะพบว่าสิ่งที่ประเทศอื่นไม่สามารถลอกเลียนแบบได้เลยคือ “ทำเล” นั้นเอง ทำเลแต่ละประเทศจะยังคงอยู่กับประเทศนั้นตลอดไปไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้

ทำเลของประเทศไทยดีอย่างไร?

แน่นอนว่าทำเลของประเทศไทยมีจุดแข็งอยู่หลายประการที่จะสามารถนำผลพลอยได้หลายๆอย่างกลับมาสู่ประเทศ ทั้งเรื่องของทรัพยากร ภูมิอากาศ ภูมิประเทศ และอีกหลายๆอย่างซึ่งเราจะมาดูกันว่ามีอะไรบ้าง

แหล่งพลังงาน – วัตถุดิบเชื้อเพลิงที่สำคัญที่สุดของโลกนั้นก็ปฏิเสธไม่ได้ว่านั้นก็คือน้ำมัน ซึ่งประเทศไทยจริงๆแล้วก็มีแหล่งน้ำมันอยู่ไม่น้อย รวมถึงก๊าซธรรมชาติต่างๆที่สามารถนำมาใช้เป็นเชื่อเพลิงได้อีกด้วย ส่วนนี้เราอาจจะไม่เด่นมากเมื่อเทียบกับเจ้าของบ่อน้ำมันเจ้าใหญ่ๆของโลก แต่อย่างน้อยเราก็ดีกว่าหลายประเทศมากที่ไม่มีแหล่งน้ำมันเลย ซึ่งจุดนี้เองทำเลเป็นตัวกำหนด ไม่มีประเทศใดสามารถสร้างบ่อน้ำมันขึ้นมาเองได้หากไม่มีน้ำมันอยู่ใต้พิภพ และเราอาจจะยังรวมถึงความเข้มของแสงที่มีมากพอที่การทำ Solar farm นั้นมีความคุ้มค่าได้

เกษตรกรรม – ประเทศไทยนั้นขึ้นชื่อเรื่องผลผลิตทางการเกษตรกรรมที่ถือว่าเป็นอาหารของโลกเลยก็ว่าได้ เช่น ข้าว ข้าวโพด น้ำมะพร้าว ทุเรียน และอื่นๆ จะสังเกตุได้ว่าพืชเหล่านี้สามารถปลูกได้ที่ประเทศไทยทั้งหมด และไทยยังมีสัดส่วนการส่งออกพืชเหล่านี้จำนวนมาก การที่จะปลูกพืชเหล่านี้นั้นจำเป็นต้องอาศัยภูมิอากาศสภาพดินและอื่นๆที่ถูกต้อง ประเทศอื่นไม่สามารถเลียนแบบส่วนนี้ได้เพราะฉะนั้นจึงเป็นอีกจุดแข็งของประเทศไทย

แหล่งท่องเที่ยว – ที่จริงแล้วแต่ละประเทศนั้นก็ย่อมมีแหล่งท่องเที่ยวที่ต่างกัน แต่ประเทศไทยนั้นดูเหมือนจะมีศักยภาพมาก ประเทศไทยมีทั้งทะเล ภูเขา น้ำตก ซึ่งความหลากหลายนี้ทำให้ต่างชาติชื่นชอบกันมาก เรียกได้ว่ามาประเทศเดียวเที่ยวได้เกือบทุกแบบ ผมต้องยอมรับว่าประเทศไทยมีแหล่งที่เที่ยวระดับโลกหลายๆที่ โดยเฉพาะทะเล หลายๆประเทศไม่มีทะเลที่มีศักยภาพระดับนี้ หากยกตัวอย่างประเทศใกล้ๆก็น่าจะเป็นสิงคโปร์และมาเลเซีย ซึ่งทำให้ทั้งสองประเทศถึงแม้ว่าจะมีเศรษฐกิจที่ดีมีรายได้ต่อหัวที่มาก แต่การเติบโตก็จำกัดเพราะขาดศักยภาพของแหล่งท่องเที่ยว อาจจะมีหลายๆประเทศที่ไม่ยอมรับสภาพนี้โดยการสร้างแหล่งท่องเที่ยวขึ้นมาเองเช่นดูไบ แต่ทั้งหมดที่กล่าวขึ้นมานั้นถือว่ามันทรัพยากรที่จำกัด ดังนั้นอาจจะสามารถเติบโตได้จำกัด แต่หากดูจริงๆแล้วต่อให้มีแหล่งท่องเที่ยวที่ดีแต่ขาดความเป็นไทย ผมก็ไม่แน่ใจว่าการท่องเที่ยวของไทยนั้นจะเติบโตได้ขนาดนี้หรือไม่

ศูนย์กลางการค้า ASEAN – อย่างสุดท้ายที่สำคัญก็คือประเทศไทยนั้นถือว่าอยู่ในทำเลที่อยู่ตรงกลางในละแวก CLMV (Cambodia Loas Myanmar Vietnam) ซึ่งจะทำให้ได้เปรียบในเรื่องของการค้าระหว่างประเทศอย่างมาก หากเราต้องการลดต้นทุนในการขนส่งสินค้าเข้าสู่ CLMV แน่นอนว่าการกระจายสินค้าจะประเทศไทยนั้นควรจะถูกกว่ากระจายสินค้าจากเวียดนาม ส่วนลาวนั้นก็ไม่มีท่าเรือน้ำลึกนั้นก็เป็นอีกข้อจำกัดหนึ่ง หรือแม้การทั้งการขนส่งสินค้าไปสู่ทางตอนใต้ของจีนหรืออินเดียที่จะเป็นตลาดใหญ่ในอนาคต ประเทศไทยก็ดูเหมือนเป็นทำเลที่สามารถกระจายสินค้าเข้าสู่ 2 ประเทศใหญ่นี้ได้ดีทีเดียว ซึ่งการที่มีทำเลเช่นนี้ไม่สามารถลอกเลียนแบบกันได้ นับว่าเป็นอีกจุดแข็งของประเทศไทยทีเดียว

วัฒนธรรม

จุดที่สำคัญและผมยกให้เป็นข้อที่สำคัญที่สุดนั้นก็คือเรื่องของวัฒนธรรม จริงๆแล้วเรื่องของวัฒนธรรมนั้นสามารถจำแนกออกมาได้เป็นหลายๆข้อย่อย แต่โดยรวมแล้วนั้นก็คือเรื่องของวัฒนธรรม วัฒนธรรมนั้นมีความสำคัญมากในการบ่งบอกถึงเอกลักษณ์ของประเทศ ซึ่งสามารถออกมาอยู่ในรูปของสถาปัตยกรรม อาหาร รูปแบบการใช้ชีวิต การสื่อสาร และอื่นๆอีกมากมาย

อาหาร – มีความสำคัญอย่างมาก รูปแบบอาหารของไทยนั้นผมไม่ค่อยเจอชาวต่างชาติคนไหนเลยที่ออกปากว่าไม่ชอบ (ยกเว้นความเผ็ด) การที่อาหารไทยไม่มันจนเกินไป มีส่วนผสมของผักและสมุนไพร ทำให้นี่คือส่วนประกอบที่สำคัญที่ทำให้อาหารไทยนั้นโด่งดังไปทั่วโลก ทั้ง Papaya salad, Pat thai, Tom yum ชื่อเหล่านี้เป็นชื่อที่ชาวต่างชาตินั้นรู้จักกันอย่างแพร่หลาย เป็นหลักฐานชิ้นสำคัญว่าอาหารไทยนั้นอยู่ระดับโลก

สถาปัตยกรรม – เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่บ่งบอกถึงความเป็นไทย ผ่านออกมาทางอาคารบ้านเรือน ภาคเหนือก็จะมีการออกแบบที่มีความเป็นภาคเหนือ หากมาอยู่ภาคกลางก็จะอีกแบบหนึ่ง ซึ่งสิ่งเหล่านี้หาไม่ได้ในชาติตะวันตก หากต้องการสัมผัสสิ่งเหล่านี้จะต้องมาที่ประเทศไทยเท่านั้น

ความเป็นไทยของคนไทย – เป็นส่วนประกอบที่สำคัญที่สุดของที่กล่าวมา บางคนเห็นว่าจริงๆแล้วสิ่งที่ดึงดูดต่างชาตินั้นแน่นอนว่าอาหารหรือสถาปัตยกรรมก็มีส่วน แต่ถ้าหากคนไทยนั้นไม่ได้มีความเป็นไทยแบบปัจจุบัน ก็อาจจะมีโอกาสที่ชาวต่างชาติไม่เดินทางมา คำกล่าวที่ว่าคนไทยยิ้มง่ายนั้นเป็นตัวอย่างของความเป็นไทย ตัวผมเองก็ไม่รู้แน่ชัดว่าทำไมคนไทยยิ้มง่าย แต่อย่างไรก็ตามหากเป็นเรื่องที่ดีก็น่ายินดีตาม อีกอย่างหนึ่งคือเรื่องคุณภาพของการบริการซึ่งคนไทยนั้นมีหัวใจบริการค่อนข้างดี ยกตัวอย่างเช่นโรงแรมไทยที่มีราคาไม่แพงเมื่อเทียบกับโรงแรมระดับโลกแต่สำหรับบริการเมื่อเทียบกับราคานั้นถือว่าระดับโลกเลยทีเดียว

ค่าครองชีพ

คุณภาพชีวิตของคนไทยโดยเฉพาะในกรุงเทพนั้นเรียกได้ว่าค่อนข้างสุขสบายพอสมควร มันทั้งอาหารที่อร่อย มีระบบขนส่งที่กำลังขยับขยายไปกว้างขึ้น มีโรงพยาบาลที่คุณภาพดีเยี่ยม แต่ทั้งหมดนั้นน่าดึงดูดยิ่งขึ้นเมื่อพบว่าคุณสามารถอาศัยอยู่ได้โดยมีค่าครองชีพถูกกว่า แม้ว่าเรื่องค่าครองชีพนั้นอาจจะไม่ใช่จุดแข็งมากนักเพราะปัจจุบันประเทศไทยก็นับว่ามีค่าครองชีพที่เริ่มแพงขึ้น แต่อย่างไรก็ตามเมื่อเทียบกับเมืองหลวงระดับโลกก็จะพบว่าประเทศไทยนั้นยังมีค่าครองชีพที่ถูกกว่ามากนัก

ที่อยู่อาศัย – ที่อยู่อาศัยนั้นมีหลากหลายหมวดหมู่ด้วยกันเช่น โรงแรม คอนโด บ้านเช่า และอื่นๆอีกมาก และเมื่อเทียบราคาของที่อยู่อาศัยเฉพาะในเขตกรุงเทพก็จะพบว่ายังมีราคาถูกกว่าเมื่อเทียบกับที่อยู่อาศัยในเมืองของประเทศอื่นๆเช่นโตเกียว ไม่นานมานี้ผมมีโอกาสเดินทางไปยังใต้หวันซึ่งผมก็ถามชาวใต้หวันเกี่ยวกับราคาที่อยู่อาศัยในเขตเมือง คำตอบที่ได้ก็คือพนักงานเงินเดือนนั้นแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่จะครอบครองที่อยู่อาศัยนั้น และหากเราพูดถึงโรงแรมในประเทศไทย เนื่องจากคนไทยนั้นมีใจรักบริการอย่างมากซึ่งนั้นก็เป็นส่วนช่วยให้โรงแรมในไทยนั้นประสบความสำเร็จระดับหนึ่ง แต่หากรวมถึงเรื่องของราคาที่ไม่แพงแล้วด้วยละก็ ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าน่าดึงดูดสำหรับชาวต่างชาติอย่างมาก

โรงพยาบาล – ประเทศไทยมักมีค่านิยมที่พ่อแม่นั้นต้องการให้ลูกเรียนหมอหรือวิศวะเนื่องจากจบมาแล้วมีรายได้ที่ดี ดังนั้นส่วนนี้เองจึงเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้ปัจจุบันประเทศไทยมีความสามารถทางการแพทย์ค่อนข้างสูง ปัจจุบันประเทศไทยมีชาวต่างชาติเข้ามาใช้บริการโรงพยาบาลค่อนข้างมากเช่นโรงพยาบาลบำรุงราษฎ์ที่มีสัดส่วนรายได้เกินกว่าครึ่งมาจากผู้ป่วยต่างชาติ ปัจจัยสำคัญที่ทำให้การแพทย์ไทยนั้นมีศักยภาพที่ดีก็คงไม่พ้นในเรื่องของค่าใช้จ่าย ซึ่งเมื่อเทียบแล้วยังถือว่าถูกกว่าโรงพยาบาลต่างชาติอยู่ค่อนข้างมาก อีกปัจจัยที่ช่วยส่งเสริมโรงพยาบาลไทยนั้นก็คือการท่องเที่ยว นอกจากผู้ป่วยจะมารักษาตัวที่ประเทศไทยแล้วยังสามารถใช้โอกาสนี้ในการท่องเที่ยวได้อีกด้วย

จุดแข็งของประเทศไทยนั้นค่อนข้างแข็งแกร่งพอสมควร ดูคร่าวๆแล้วก็อาจจะพบว่าประเทศไทยแทบไม่มีจุดอ่อนเลย แต่เดี๋ยวก่อน! ก่อนที่จะเพ้อฝันไปว่าประเทศไทยนั้นสุดยอด จริงๆ ประเทศไทยเราก็มีจุดอ่อนที่ถือว่าเป็นเรื่องใหญ่เลยก็ว่าได้ พบกับจุดอ่อนประเทศไทยในตอนหน้านะครับ