ใบทวิ 50 คืออะไร ขอได้ที่ไหน? I TAX เพื่อนๆ EP7

หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย หรือที่มีชื่อเล่นว่า “ใบ 50 ทวิ” เอกสารสำคัญที่ทุกคนใช้เป็นหลักฐานการยื่นภาษี แต่น้อยคนที่เข้าใจรายละเอียดอย่างถูกต้อง วันนี้มาพูดคุยกันสบาย ๆ กับทุกประเด็นที่น่าสนใจของใบ 50 ทวิกัน

ใบ 50 ทวิ คืออะไร?

จริง ๆ ก็เริ่มมาจากหลักการทางภาษีที่พื้นฐานที่สุดเลยก็คือ “เมื่อมีรายได้ ก็ต้องจ่ายภาษี” เพียงแต่รัฐมองว่า ลำพังจะรอเก็บภาษีทีเดียวปีละครั้ง ก็อาจจะเป็นภาระก้อนใหญ่เกินไปสำหรับผู้จ่ายภาษีบางคน หรือถ้ามีใครเลี่ยงภาษีขึ้นมา รัฐก็จะเสียสภาพคล่อง
รัฐก็เลยให้ผู้ที่มีหน้าที่จ่ายรายได้ให้เขา เป็นตัวแทนของรัฐ ช่วยหักภาษีส่วนนึงจากรายได้ของเขาส่งให้รัฐ ก่อนจะจ่ายที่เหลือให้กับผู้มีสิทธิรับรายได้
เราเรียกภาษีที่ถูกหักไปก่อนส่วนนึงนี้ว่า “ภาษีหัก ณ ที่จ่าย” เพราะไหน ๆ ก็ต้องจ่ายภาษีกันอยู่แล้ว งั้นทยอยจ่ายตั้งแต่ตอนนี้ จะได้ไม่เป็นภาระก้อนใหญ่ทีหลัง รัฐก็ไม่เสียสภาพคล่องด้วย
ก็เลยเป็นที่มาของใบ 50 ทวิ (หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย) คือเอกสารที่จะแสดงรายละเอียดให้เห็นว่า มีการหักภาษี ณ ที่ที่จ่ายเงินนำส่งให้รัฐไปก่อนเท่าไหร่ จากที่ต้องจ่ายจริงคือเท่าไหร่ เหลือเท่าไหร่

เปิดบัญชีกองทุนประหยัดภาษี SSF RMF กับ FINNOMENA สะดวก รวดเร็ว เปิดออนไลน์ ไม่ต้องส่งเอกสารให้ยุ่งยาก พร้อมเลือกซื้อกองทุนประหยัดภาษีมากกว่า 10 บลจ.
คลิก https://finno.me/open-plan

ทำไมใบ 50 ทวิ ถึงสำคัญ?

เพราะเป็นตัวชี้ชะตาว่า เมื่อคำนวณรายได้ทั้งปีแล้ว เรามีภาระภาษีที่แท้จริงเท่าไหร่ ได้จ่ายผ่านการถูกหัก ณ ที่จ่ายไปก่อนแล้วเท่าไหร่
รัฐจะต้องเรียกให้จ่ายค่าภาษีเพิ่ม กรณีภาษีที่ถูกหัก ณ ที่จ่ายไปนั้นยังน้อยกว่าที่ต้องจ่ายจริง
รัฐต้องคืนค่าภาษีให้ กรณีที่ภาษีที่ถูกหัก ณ ที่จ่ายมากกว่าที่ต้องจ่ายจริง

ใครมีหน้าที่หักภาษี ณ ที่จ่าย และออกใบ 50 ทวิ?

ผู้รับบทบาทนี้คือผู้ที่มีหน้าที่จ่ายเงินให้เรา
กรณีลูกจ้างบริษัท ผู้ที่มีหน้าที่หักภาษี ณ ที่จ่ายออกให้ก่อน และออกใบ 50 ทวิให้เราเป็นหลักฐานยื่นภาษี ก็คือนายจ้างของเรา
แต่กรณีของพนักงานเงินเดือน จะมีข้อสังเกตว่าค่าภาษีที่ถูกหัก ณ ที่จ่ายแต่ละเดือน จะคำนวณจากการประมาณการรายได้ทั้งปี หักค่าใช้จ่าย และค่าลดหย่อนต่าง ๆ เท่าที่นายจ้างมีข้อมูล แล้วหารเฉลี่ยเพื่อหัก ณ ที่จ่ายเป็นรายเดือนไป
ดังนั้นถ้าปีไหนที่นายจ้างประเมินแล้วว่า รายได้ของเราทั้งปียังไม่ถึงเกณฑ์เสียภาษี ก็อาจไม่มีการหักภาษี ณ ที่จ่าย แต่จะยังมีหน้าที่ออกใบ 50 ทวิให้เป็นหลักฐานอยู่เหมือนเดิม
นอกจากนี้ในใบ 50 ทวิของพนักงานเงินเดือน จะมีรายละเอียดเกี่ยวกับเงินสมทบประกันสังคม และเงินสะสมกองทุนสำรองเลี้ยงชีพถ้ามี ระบุเอาไว้ให้ด้วย ซึ่งก็ใช้เป็นหลักฐานการลดหย่อนภาษีด้วยประกันสังคม และกองทุนสำรองเลี้ยงชีพได้ไปในตัว
กรณีฟรีแลนซ์ที่รับค่าจ้าง ก็จะถูกหักภาษี ณ ที่จ่ายแตกต่างกันไปตามเนื้องานแต่ละประเภท ตามที่กฎหมายกำหนด อย่างค่าจ้างบริการทั่วไป เช่น จ้างรีวิวสินค้า จ้างทำกราฟฟิค ก็จะถูกกำหนดอัตราภาษีหัก ณ ที่จ่ายที่ 3% เป็นต้น และถ้ายอดที่จ่ายเป็นจำนวนไม่ถึง 1,000 บาท ก็ไม่ต้องถูกหักภาษี ณ ที่จ่าย

ความเข้าใจผิดเบื้องต้นของใบ 50 ทวิ

แม้ว่าถูกหัก ณ ที่จ่ายแล้ว ได้ใบ 50 ทวิแล้ว ก็ยังคงมีหน้าที่ในการยื่นภาษีและเสียภาษีตามเกณฑ์ปกติ เพราะการหักภาษี ณ ที่จ่ายเป็นเพียงการทยอยหักภาษีให้ “เบื้องต้น” เท่านั้น
ใบ 50 ทวิ เป็นเพียงหลักฐานการหัก ณ ที่จ่าย แต่ไม่ใช่หลักฐานของประเภทเงินได้ จริงอยู่ว่าในมุมของคนที่เค้าจ่ายเงิน และออกใบ 50 ทวิให้เรา จะต้องมีความเข้าใจเกี่ยวกับประเภทเงินได้ของเราประมาณนึง แต่ในบางครั้งก็อาจเกิดความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนได้ เช่น จ้างงานกันเป็นลักษณะจ้างรับเหมา ซึ่งเป็นเงินได้ประเภทที่ 7 แต่ระบุในใบ 50 ว่าเป็นค่าจ้างทั่วไป ซึ่งเป็นเงินได้ประเภทที่ 2
การลงประเภทเงินได้ต่างไปจากเนื้องานจริงเป็นเรื่องใหญ่พอสมควรในทางภาษี เพราะเงินได้ต่างประเภทกันจะหักค่าใช้จ่ายได้ไม่เท่ากัน ภาระทางภาษีก็จะไม่เท่ากันด้วย
สิ่งที่เราต้องยืนยันกับตัวเองให้ได้คือเงินที่เราได้รับมาเป็นเงินได้จากการทำงานลักษณะตามประเภทอะไร ตอนยื่นภาษีประจำปีก็จะได้ยื่นตามนั้นให้ถูกต้อง
ถ้าให้ดีที่สุดก็ควรพูดคุยกับนายจ้างหรือผู้ว่าจ้างให้เข้าใจตรงกัน ว่าเงินที่จ่ายเป็นเงินได้ประเภทอะไร จะได้ลงข้อมูลในใบ 50 ให้ถูกต้องตรงกัน

เราควรจะได้รับใบ 50 ทวิเมื่อไร?

จะมี deadline ที่กฎหมายกำหนดไว้ให้อยู่แล้วว่าฝั่งผู้จ่ายเงินจะต้องรีบออกใบ 50 ทวิให้ผู้รับเงินภายในเมื่อไหร่
กรณีพนักงานเงินเดือน นายจ้างจะมีหน้าที่ออกใบ 50 ทวิให้ภายในวันที่ 15 กุมภาพันธ์ของปีถัดจากปีรับเงินได้
กรณีฟรีแลนซ์ ผู้ว้าจ้างมีหน้าที่ออกใบ 50 ทวิให้ทันทีที่ได้จ่ายเงิน

ทำใบ 50 ทวิหาย จะทำยังไง จะยื่นภาษีไม่ได้ใช่มั้ย

ไม่เป็นไร ถ้าทำหาย ติดต่อผู้จ่ายเงินให้ออกให้ใหม่ได้
ถ้าตอนยื่นภาษีไม่มีใบ 50 ทวิตัวจริง แต่ได้บันทึกเป็นภาพถ่ายเก็บเอาไว้ มั่นใจว่ามีข้อมูลเงินได้เป็นตัวเลขที่ถูกต้อง ก็สามารถกรอกยื่นภาษีไปก่อนได้
แต่เมื่อตามเอกสารตัวจริงมาได้แล้ว ทีนี้ให้เก็บเอาไว้ให้ดี เผื่อว่ามีประเด็นทางภาษีอะไรในอนาคต จะได้ไม่ต้องตามหาเอกสารใหม่ให้ลำบาก

ถ้าได้รับเงินมา แบบที่ไม่มีใบ 50 ทวิให้ แบบนี้ก็ไม่ต้องยื่นภาษีใช่มั้ย

ไม่ใช่ เพราะใบ 50 ทวิเป็นเพียงหนังสือรับรองการหัก ณ ที่จ่าย ไม่ใช่หนังสือรับรองเงินได้ ดังนั้นถ้าเรามีเงินได้ที่ไม่ได้รับยกเว้นตามกฎหมาย ก็ต้องยื่นภาษีเสมอ
ส่วนหลักฐาน ก็อาจอ้างอิงสัญญาจ้างงาน หรือ Statement บัญชีธนาคารที่รับเงินได้ก็ยังได้
หากเราหนีภาษี จะมีสิทธิลุ้นรับโทษทางภาษีก้อนใหญ่ ย้อนหลังได้สูงสุดถึง 10 ปี

อ่านเพิ่มเติม ลดหย่อนภาษี: ทุกเรื่องที่ต้องรู้ รวบรวมมาให้แล้ว!